درج نام استاد راهنما در مقاله مستخرج از پایان نامه

در پی شکایت یکی از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی، دیوان عدالت اداری اعلام کرد که اجبار دانشجو به درج نام استاد راهنما به‌عنوان «نویسنده مسئول» مغایر قانون است؛ چراکه براساس قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان (اصلاحی ۱۳۸۹)، مقاله علمی-پژوهشی مستخرج از پایان نامه، اثر حقوقی مستقلی است که پدید آورنده آن دانشجوست و مالک فکری آن محسوب می شود و استاد راهنما صرفاً وظیفه نظارت بر آن را دارد.

از آنجا که به واسطه ذکر نام استاد راهنما در مقالات مستخرج از پایان نامه و همچنین سایر مقالات مشترک پژوهشی با دانشجویان، آن ها مراتب ارتقا به دانشیاری و استاد تمامی را در فاصله کوتاهی به اتمام می رسانند دانشجویان معتقدند که اخلاق علمی در این روند رعایت نمی شود.

در همین رابطه محسن شریفی مدیرکل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، گفت: در ابتدا باید به این اشاره کنم که پایان نامه ها و مقالات مستخرج شده از آن در واقع حاصل پژوهش‌هایی است که در قالب برنامه مشترک استاد و دانشجو انجام می شود. اساتید راهنما بعضا نقشی در نگارش مقالات ندارند و بیشتر کار توسط دانشجو انجام می شود

وی همچنین اشاره کرد اینکه دانشجویی معتقد است که استاد راهنما در نگارش مقاله نقشی نداشته، در وهله اول باید اثبات شود و نمی شود ادعای چنین دانشجویی را به راحتی پذیرفت.  در مقالات مستخرج شده که استاد و دانشجو مشترکا کار را انجام داده اند، نام هر دو باید ذکر شود.

شریفی با اشاره به اینکه استاد راهنما فردیست که یک برنامه پژوهشی بزرگ داشته و در جهت اجرا، چند پایان نامه را در دل آن تعریف می کند، افزود: در این میان ممکن است موضوعاتی را برای تعدادی از دانشجویان در یک سال و یا در چند سال متوالی و مختلف، تعریف کند تا آن پروژه کلان به نتیجه برسد. وقتی از استاد راهنما سخن به میان می آوریم، منظور فردی است که صاحب پروژه بوده و لحظه به لحظه در جریان پیشرفت کار است. این فرد باید تراز ایده و فکرش آنقدر بالا باشد که دانشجو از پژوهش زیر نظر او بهره مند شود.

وی همچنین درباره ارتقا هیئت علمی گفت: ارتقاء درجه از مرتبه استادیاری به دانشیاری حداقل ۴ سال و به استاد تمامی نیز حداقل ۴ سال است؛ با این وجود اما علاوه بر سنوات، عملکرد و داشته های علمی فرد تعیین کننده است. علاوه بر تاثیرگذاری مقالات در ارتقا، مواردی نظیر دروس تدریسی، طرح ها، پروژه ها و کتابهای که تالیف کرده است، ضروری است و اهمیت دارد.